Hệ sinh thái san hô được ví như rừng
nhiệt đới dưới đáy biển, là ngôi nhà của các quần xã động, thực vật. Hệ sinh
thái san hô hình thành và bảo vệ các đảo, là nguồn tài nguyên sinh thái quý giá
mang lại nhiều lợi ích kinh tế cho nhiều quốc gia vùng biển nhiệt đới.
Quần xã san hô mềm là một thành phần cấu thành
hệ sinh thái san hô, khác với cấu tạo xương can xi của san hô cứng (hard coral)
và chất sừng của san hô sừng (gorgonian), san hô mềm được nâng đỡ bằng các mô
và các xương rât bé hay còn gọi là các vi xương.
Phần lớn san hô mềm chỉ có một dạng
polyp, autozooid, nó chính là cơ quan sinh sản và cơ quan bắt mồi. Các loài với
một dạng polyp là các đơn hình thái, một số ít loài, phần lớn là dạng lớn, gọi
là đa hình thái bởi vì chúng có hai loại polyp được gọi là một siphonozooid,
chúng nhỏ, và ít hoặc không có các tua miệng. Chức năng chủ yếu là kênh dẫn nước
biển, tuy nhiên các thức ăn nhỏ có thể được vận chuyển tới tập đoàn cùng với
dòng nước.
Một autozooid điển hình là cấu trúc
hình trụ hay hình ống với một miệng và tua cảm giác tại các điểm kết thúc. Một
phần của polyp nhô ra bên ngoài, bao quanh bởi không gian nước biển gọi là
khoang dạ dày hoặc mạch khoang và chúng có một vách với 3 lớp dày. Phần trên
cùng, tại điểm kết thúc của polyp có một miệng ở phần trung tâm được mở, bao
xung quanh bởi 8 tua cảm giác (xúc tua). Những tua cảm giác này giống như các
ngón tay, mở rộng theo các bên, được gọi là lá chét (bộ phận hình cánh), mà
cung cấp cho chúng rất nhiều các dạng tua ở bên trong cũng như bên ngoài bề mặt
các polyp.
Hình ảnh:
San hô mềm
Tua lá chét là co duỗi
hoặc di động, với mật độ dầy đặc các tế bào cảm
giác, và thường cộng sinh với tảo. Chúng được cấu tạo như vậy, vơi cả
các tế
bào cảm giác và chộp giữ các thức ăn dạng hạt nhỏ. Số lượng lá chét trên
tua và
số lượng của lá chét tua trên các vị trí bên ngoài của các tua cảm xúc
có sự
khác nhau ở các loài. Trong một số loài lượng lá chét là nhỏ giống như
là đơn lẻ.
Theo phân loại, san hô mềm thuộc giới
Động vật (Animal), ngành ruột khoang (Coelenterata), lớp san hô (Anthozoa),
phân lớp san hô tám tia (Octocorallia), bộ san hô mềm Alcyonacea. Chúng phân bố
chủ yếu ở vùng nước ấm và nông ở khu vực biển Đỏ, Ấn Độ Dương và Thái Bình
Dương. Ở Việt Nam hiện nay, san hô mềm
phân bố ở một số đảo và vùng nước ven bờ như Cô Tô, Đảo Trần, khu vực Cát Bà -
Hạ Long, Cồn Cỏ, Hải Vân - Sơn Chà, Vân Phong, Vịnh Nha Trang, ven bờ Ninh Thuận
Bình Thuận, Côn Đảo, Phú Quốc, Thổ Chu, Nam Du, Phú Quý, Cù Lao Chàm. Đặc biệt
về mức độ đa dạng quần xã san hô mềm ở hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của
chúng ta.
Nghiên cứu viên Đậu Văn Thảo cho biết: "San hô mềm đang hứa hẹn là nguồn được
liệu biển, là sản phẩm thương mại hóa trong thị trường nuôi cá cảnh biển, là đối
tượng nuôi trồng phục hồi bảo tồn hệ sinh thái cũng như các hoạt động du lịch
biển. Do vậy thu hút được nhiều sự quan tâm của các nhà dược phẩm, du lịch và
các nhà khoa học".
Tác giả Một số hình của đội thợ lặn IMER:
Tác giả: Đậu Văn Thảo - Cán bộ viện Tài nguyên và môi trường biển Email: dauthao82@yahoo.com